axa u gu badan ee aan ku hamminayey waxay in aan Ilaahay la hadlo! Markii ay soo billatay bishii Ramadaan ayaan naftayda kula hasaaway, oo maad isku daydid iminka?. Waxaan is weydiiyey su’aal ah: horta kuwii Ilaahay la kulmay qaabkoodu sidee ahaa iyo la kulankoodu?. Waxay hore loo yidhi, “Ilaahay waxa uu jecelyahay in kulanku ka dhaco buur dusheed” Waayo, Ilaahay waxa ay Muuse...
Magaciisu waa Daruurow oo goortii uu muslimay ma uu garanayo ee sida ay muslimiintu u badan yihiin isaga oo muslim ah buu caqlisaday, tuuladii uu ku garaadsadeyna ma lahayn iskuul aan ahayn malcaamad. Soomaalidu dugsiga Qur’aanka iskuul u ma yaqaanniin, laakiin caalamka meelo badan iskuul baa looga yaqaan, waayo qofkii ka soo baxaa isaga oo wax qori kara, waxna akhriyi kara ayuu ka qalin jebiyaa.
Sida ay aaminsanyihiin dadyawga muslimka ahi islaamku waxa uu u yimid hirgelinta caddaalad, sinaan iyo in uu insaanka ka xoreeyo u addoon ahaanshaha addoomada oo uu ku bedelo u adoonsanaanta laahay kaligii. Qiyaastii 99% dadka muslimka ah haddii aad waydiiso addoonsiga waxa uu ka qabo islaamku waxa ay kuugu jawaabayaan "Islaamku wuu mamnuucay adoonsiga iyo ka ganacsiga aadanaha". Sababtoo ah waxa...
Maalin dhawayd ayaa waxa aan dhagaystay muxaadiro uu jeedinayo wadaad Soomaaliyeed (Sheekh Mustafe Xaaji Ismaaciil). Waxa uu ka hadlayay arrin aynaan uga baran wadaad Soomaaliyeed in uu ka hadlo. Wadaad waxaa lagu yaqaannay in uu ka hadlo aakhiro iyo adduun; adduun qofka joogaa hamayn-dhaxmo ku yahay iyo aakhiro lama huraan ah. Adduunyadu agtiisa macno kama leh oo waxaa liibanay qofkii cimrigiisa...
Diimaha caalamka laga haystaa dhammaantood waa khuraafaad dadka lagu dulleeyo oo uusan jirin ilaah ka danbeeya oo murti iyo aragti dheer leh, waxa aynu se isku koobaynaa diinta islaamka oo ah dhibaato weyn oo caalamka qaarkiis ku yuururta, caalamkaas oo ay soomaalidu ka mid tahay.
Waayeelku waa qof wakhti badan noolaa, cimrigiisuna gabogabo ku dhaw yahay. Waa qof soo dhadhamiyay dhadhan kasta oo ay nolosho lahayd. Waxa uu soo jibaaxay nolol boqollaal jeer qofkeeda ku kalifta in uu isagu is dilo, markii uu cid nafta ka qaaddo waayo. Meeshatan (Waayeelnimada) nasiib iyo karti is-biirsaday ayaa lagu soo gaaraa.
Buugga Sapiens oo gabagabo iigu dhow ayaa waxyaabaha aadka iiso jiitay waxaa ka mid ah, sida uu qoraagu, Yuval Noah Harari, uga hadlayo Kacaankii Sayniska iyo sababta qeyb aad u yar oo Yurub ka mid ahi, waa Galbeedka Yurub e, ay ugu suuragashay in ay hannaanka iyo majarahaba u qabtaan daahfurada cilmiga, noqdaanna horseedka cilmiga.
Spinoza wuxuu ku dhashay magaalad Ameseterdam ee wadanka Netherland sanadkii 1634tii asaga oo ka dhashay reer ka soo jeeda bulshada yahuudda ee ka soo qaxay qarnigii 16-aad bilawgiisii dalka Purtugal kadib makii cadaadis dhanka diintaa ay saartay xukuumaddii Kaatooligga.
Falsafadda Spinoza waxay ka koobantahay qaybo badan oo muhim ah, waxaanse ku soo koobi lahaa laba qaybood oo aan isleeyahay waa ugu muhiimsan yihiin, labadaas qaybood oo kala ah falsafadda diinta iyo tan siyaasadda. labaadaas qaybood oo si faah-faahsan uu kaga hadlay buuggiisa caanka ah ee Ethics ama Ethica. Sida ay caanka ku ahaayeen aqoon yahamiintii iftiinka ee qarnigii 17-naaad iyo 18-naad...
Waan ku salaamay qabyaaladeey. War horta salaanteyda ma maqleysaa? Dhago iyo af ma leedahay? Qabiilkaagu waa kuma? Qolamaa tahay qabyaalad quruneey? Koleey cadaawadda innaga dhaxeyso baan ogahay iga qaadi meeysid salaanta. Aniguse dan iyo xaajo kama lihi. Muddo baan goobayey nooca aad tahay. Sida aad u taal. Qaabka aad dadkeyga colaadda ugu dhex huriso. Feyruska ku sababo nociisa. Lakiin waan ku...
